سرفه واکنش کاملا طبیعی و سودمند و همچنین یک مکانیزم دفاعی بدن برای محافظت از گلو و مخاط آن در برابر عوامل تحریککننده است. اما حالت مزمن و ادامهدار آن که به دلایل گوناگون رخ میدهد، آزاردهنده و آسیبزاست، مخصوصا در موقع خواب. خیلی از افراد ترجیح میدهند حتی برای درمان سرفه شدید به جای مصرف داروهای شیمیایی، از روشهای درمان خانگی سرفه استفاده کنند.
سرفههای ناشی از سرماخوردگی، حساسیت یا عفونتهای سینوسی، با داروهای رایج که نیازی به نسخهی پزشک ندارند قابل درمان هستند. این نوع سرفهها که ممکن است سرفه خشک یا خلطدار باشد، ناشی از ریزش مخاط گلو (به دلیل حساسیت یا سرماخوردگی) است که با تحریک پایانههای عصبی باعث سرفه میشود. این سرفهها در شبها شدیدتر و با احساس خارش در انتهای گلو همراه هستند و اگر ناشی از حساسیت باشد، با خارش چشمها و عطسه همراه خواهد بود.
درمان سرفه
اگر گمان میکنید منشاء سرفهتان حساسیت است، میتوانید آنتیهیستامین مصرف کنید. اگر پس از دو هفته نتیجه نگرفتید به پزشک و در صورت نیاز به متخصص حساسیت مراجعه کنید. اگر سرفهتان ناشی از سرماخوردگی خفیف است و تمایلی به مصرف داروهای شیمیایی ندارید، میتوانید برای درمان خارش گلو و سرفه، مواد زیر را به خاطر داشته باشید.
۱. عسل
مصرف عسل به عنوان داروی گلودرد قدمت طولانی دارد؛ و بنا بر مطالعات صورت گرفته، اثر آن در تسکین سرفه خشک بیشتر از برخی داروهای رایج حاویِ دکسترومتورفان است.
کافیست ۲ قاشق چایخوری عسل را با آبِ جوش یا دمنوش گیاهی و کمی آبلیمو مخلوط کنید تا یک داروی مؤثر داشته باشد. عسل خاصیت تسکیندهندگی دارد و آبلیمو به رفع گرفتگی کمک میکند. میل کردن عسل به تنهایی و یا همراه با نان هم میتواند مؤثر باشد.
۲. پروبیوتیک
برای درمان سریع سرفه به سراغ پروبیوتیک هم میتوانیم برویم. پروبیوتیکها به طور مستقیم در درمان سرفه نقشی ندارند، اما در تنظیم ترکیب باکتریایی رودهها مؤثرند.
ترکیب باکتریایی بدن نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن و عملکرد آن دارد. همچنین بر مبنای شواهد علمی لاکتوباسیلوس (از انواع پروبیوتیک) که در لبنیات یافت میشود، احتمال ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا را کاهش میدهد و حساسیت نسبت به برخی محرکها را مانند گردهی گیاهان کم میکند.
شیر غنیشده منبع خوب لاکتوباسیلوس است. هچنین میتوانید مکملهای پروبیوتیک را از داروخانه تهیه کنید. به علاوه برخی ماست های غنیشده و نانهای تهیهشده از خمیرِ ترش حاوی پروبیوتیک هستند.
۳. بروملین
شواهد علمی نشان میدهند آنزیم بروملین که در ریشه و میوهی آناناس یافت میشود، به درمان سرفه خشک و روان شدن مخاط گلو کمک میکند. برای اینکه بیشترین تاثیر را بگیرید روزی ۳ بار یک تکه آناناس یا ۱۰۰ گرم آب آناناس میل کنید.
اگرچه شواهد کافی در این باره وجود ندارد اما برخی کارشناسان به اثر درمانگر بروملین بر سینوزیت و مشکلات سینوسی ناشی از حساسیت که ممکن است باعث سرفه شوند، باور دارند. همچنین بروملین گاهی برای درمان التهاب و تورم به کار میرود.
کودکان و بزرگسالانی که داروهای رقیقکننده خون مصرف میکنند نباید مکملهای بروملین دریافت کنند. همچنین کسانی که در حال مصرف آنتیبیوتیکهایی مانند آموکسیسیلین هستند باید در مصرف بروملین دقت کنند؛ زیرا جذب آنتیبیوتیک را افزایش میدهد.
۴. نعناع
برای درمان سریع سرفه، نعناع هم خوب است. نعناع با خاصیت درمانگریاش معروف است. منتول موجود در نعناع گلو را تسکین میدهد، گرفتگی را رفع و مخاط گلو را نرم میکند.
میتوانید نعناع را به صورت چای میل کنید یا آن را هنگام بخور مصرف کنید. ۳ یا ۴ قطره روغن نعناع را در ۱۵۰ میلیلیتر آب بریزید و همانطور که احتمالا بارها انجام دادهاید، حولهای روی سرتان بیاندازید و به طور مستقیم بخار نعناع را تنفس کنید.
۵. آویشن
ریشه و برگ این گیاه که در تابستان گل میدهد، از دوران باستان تاکنون به عنوان داروی خانگی سرفه و گلودرد استفاده میشود. هرچند برای اثبات این مسئله مطالعات علمی قابل اتکایی صورت نگرفته است اما جای نگرانی نیست چون مصرف گل ختمی خطری ندارد.
گل ختمی لعابی تولید میکنند که گلو را میپوشاند و آثار التهاب را تسکین میدهد.
امروزه میتوانید ریشهی گل ختمی را به شکل چای و کپسول پیدا کنید. چای گل ختمی تسکیندهندهی سرفه و گلودرد است و از قدیم به عنوان یک داروی گیاهی برای سرفه استفاده میشود. بهتر است کودکان ریشهی این گیاه را مصرف نکنند.