ویروس کرونا نوعی ویروس است که سبب عفونت در دستگاه‌های تنفسی فوقانی یعنی بینی، سینوس‌ها و گلو می‌شود. بیشتر ویروس‌های کرونا خطرناک نیستند، اما برخی از انواع آن واقعا جدی هستند. به‌تازگی، نوع جدیدی از این ویروس شایع شده است که برخی به‌اشتباه آن را بیماری کرونا می‌نامند.
این ویروس اولین بار در دههٔ ۱۹۶۰ شناسایی شد، اما هنوز مشخص نشده است که همان بار اول از کجا سرچشمه گرفته بود. ازآنجاکه این ویروس‌ها تاجی‌شکل هستند، آنها را کرونا نامیده‌اند. گاهی اوقات (نه اغلب مواقع)، ویروس کرونا می‌تواند بین انسان و حیوان مشترک باشد.
شیوه انتشار بیشتر ویروس‌های کرونا مشابه سایر ویروس‌های عامل سرماخوردگی است، یعنی ازطریق افراد آلوده منتقل می‌شود؛ به‌این‌صورت که با سرفه یا عطسه در هوا پخش می‌شود و ازطریق دست‌دادن، روبوسی، لمس سر و صورت فرد مبتلا و لمس اشیایی مانند دستگیره دری که افراد بیمار به آنها دست زده‌اند، به دیگران سرایت می‌کند.
تقریبا هر فرد در طول زندگی‌اش حداقل یک بار (به‌ویژه در خردسالی) به عفونت ناشی از ویروس کرونا مبتلا می‌شود. شدت علائم آن از خفیف تا متوسط است و در برخی موارد، ممکن است به بیماری‌های دستگاه تنفسی تحتانی مانند ذات الریه و برونشیت منجر شود. در بسیاری از کشورها، ابتلا به بیماری ناشی از ویروس کرونا در فصول سرد سال (پاییز و زمستان) رایج است، اما هرکس در هر زمان ممکن است به آن مبتلا شود.
این ویروس‌ها در بین حیوانات شایع هستند، اما فقط تعداد کمی از آنها بر انسان تأثیر می‌گذارند. به‌ندرت ویروس کرونا ممکن است تکامل یابد و از حیوان به انسان منتقل شود. دو نوع از ویروس‌های کرونای تکامل‌یافته، مرس و سارس بودند که از حیوانات به انسان منتقل شدند و علائم آنها شدیدتر از ویروس‌های کرونای انسانی بود.
در اوایل ژانویه ۲۰۲۰، سازمان بهداشت جهانی نوع جدیدی از این ویروس را شناسایی کرد: ویروس کرونای جدید ۲۰۱۹ که به اختصار 2019-nCoV نامیده می‌شود و شیوع آن باز هم از چین آغاز شده است. احتمالا این ویروس هم به‌دلیل تماس با حیوانات آلوده یا خوردن‌شان در شهر ووهان به افراد منتقل شده است.
نشانه‌های معمول ویروس کرونا چه هستند؟
بیشتر ویروس‌های کرونا علائم مشابهی در دستگاه‌های تنفسی فوقانی به‌شکل گرفتگی بینی و آبریزش بینی، سرفه، گلودرد و گاهی تب ایجاد می‌کنند. همچنین ویروس کرونا ممکن است سبب عفونت گوش میانی در کودکان شود. البته در بیشتر موارد نمی‌توانید مطمئن شوید علائم بیماری‌تان از ویروس کروناست یا از ویروس‌های سرماخوردگی دیگری مانند راینو ویروس.
برای تشخیص این بیماری می‌توانید آزمایش‌هایی ازجمله کشت ترشحات بینی و گلو و نیز آزمایش خون را انجام دهید، اما دلیلی برای این کار وجود ندارد. آزمایش هیچ تغییری در علائم بیماری ـ که معمولا طی چند روز برطرف می‌شوند ـ ایجاد نمی‌کند. بااین‌حال اگر عفونت ناشی از ویروس کرونا به دستگاه تنفسی تحتانی یعنی به نای و ریه‌ها برسد، ممکن است به ذات‌الریه منجر شود. این خطر به‌ویژه در افراد مسن، افراد مبتلا به بیماری قلبی و یا افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف بیشتر است.
بااین‌حال، دکتر بین کائو (Bin Cao) از بیمارستان «دوستی چین و ژاپن» (China-Japan Friendship)، به‌تازگی در مجله The Lancet مطالعه‌ای منتشر کرده است. به‌باور این پژوهشگر دانشگاه پزشکی کپیتال (Capital Medical University)، علائم ویروس کرونای جدید شباهت زیادی به سارس دارد. این علائم عبارت‌اند از: تب، سرفه و مشکل در تنفس. اما او معتقد است که تفاوت‌های مهمی بین این دو بیماری هست. او می‌گوید:
این بیماری علائمی مشابه به سارس دارد، اما برخی علائم مربوط به دستگاه تنفسی فوقانی مانند آبریزش بینی، عطسه، گلودرد و علائم گوارشی مانند اسهال (که ۲۰ تا ۲۵ درصد از بیماران مبتلا به سارس را درگیر می‌کرد) در این افراد دیده نمی‌شود.
راه‌های انتقال ویروس کرونا چیست؟
این ویروس به روش‌های زیر از فرد آلوده به دیگران منتقل می‌شود:
- هوا (به‌دلیل پخش ذرات ویروسی ناشی از سرفه یا عطسه)؛
- تماس نزدیک با فرد آلوده (لمس‌کردن سر و صورت فرد آلوده یا دست‌دادن با او)؛
- لمس سطح یا شیئی که ذرات ویروسی روی آن وجود دارند (این ذرات روی دست‌ها می‌نشینند و قبل از شستن دست‌ها با دست‌زدن به دهان، بینی یا چشم‌ها وارد بدن می‌شوند)؛
- به‌ندرت، آلودگی با مدفوع.
برای پیشگیری و درمان کرونا، چه کارهایی می‌توانیم انجام دهیم؟
باتوجه‌به مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها، درمان خاصی برای بیماری ناشی از ویروس کرونا وجود ندارد و بیشتر افراد با مراقبت‌های ویژه مخصوصا استراحت و دارو (برای رفع علائم) بهبود می‌یابند. بااین‌حال اگر نگران هستید یا علائم شدیدی دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید (این فقط مختص ویروس کرونا نیست و درباره همه بیماری های ویروسی صدق می‌کند).
هیچ واکسنی برای ویروس کرونا وجود ندارد، اما محققان انستیتو ملی بهداشت آمریکا گفته‌اند که در مراحل اولیهٔ تولید یک واکسن هستند. علاوه‌براین، شرکت دارویی رگنرون (Regeneron) اعلام کرد که در مراحل اولیهٔ یافتن درمانی برای بیماری‌های ناشی از این ویروس هستند.
برای جلوگیری از آلودگی به ویروس کرونا، همان کارهایی را باید انجام دهید که برای پیشگیری از سرماخوردگی انجام می‌دهید:
- دست‌هایتان را چندبار در روز با آب گرم و صابون یا با ضدعفونی‌کنندهٔ الکلی بشویید؛
- دست‌ها و انگشت‌هایتان را به چشم‌ها، بینی و دهان‌تان نزنید؛
- فاصله‌تان را از افراد احتمالا آلوده حفظ کنید.
درصورتی‌که آلوده شدید، برای درمان به همان روشی عمل کنید که برای سرماخوردگی انجام می‌دهید:
- به اندازه کافی استراحت کنید.
- مایعات زیاد بنوشید.
- برای گلودرد و تب می‌توانید از داروهای بدون نسخه استفاده کنید. فراموش نکنید که به کودکان یا نوجوانان زیر ۱۹ سال آسپرین ندهید. به‌جای آن از ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.
- بخوردادن با آب داغ یا استفاده از دستگاه بخور می‌تواند به تسکین گلودرد و خراشیدگی آن کمک کند.
- اگر شرایط حاد بود، حتما به پزشک مراجعه کنید.
